نگاهی به تعریف معجزه

نگاهی اجمالی به تعریف «معجزه»

هادی رحیم زاده

مقدمه

مساله ‏ی­ «اعجاز» از دیر زمان مورد بحث و نظر دانشمندان علوم الهی بوده است. علمای مسلمان نیز در این زمینه بحث­ ها کرده و رسالات گسـترده و جامـعی در این باره نگاشته ­اند. عموما سرآغاز تمام مباحث اعجاز، با ارائه معنای لغوی و اصطلاحی عجز و سپس پرداختن به مفهوم معجزه و ارائه تعاریف متعدد با عنایت به ویژگی های خاص آن بوده است. اما هدف ما از تحریر این سطور، نیم نگاهی به تعاریف بارز از واژه معجزه و اشکالات شاخص وارد بر آنها می­باشد.

تعریف

  فارق از مفهوم شناسی لغوی، در اصطلاح معجزه را چنین تعریف نموده ­اند که «معجزه کاری خارق­ العاده است که به دست مدعی نبوت، برای اثبات صدق مدعای خویش انجام می­گیرد و همراه با درخواست هماوردی و مطابق با ادعای نبوت می باشد.»[1]

سیوطی هم با اندک تفاوتی معجزه را چنین می شناساند: «امری است خارق العاده، مقرون به تحدی و سالم از معارضه که خداوند به دست پیامبرش آن را ظاهر می کند»[2]

آیت الله خویی در تعریف معجزه می گوید: معجزه در اصطلاح آن است که مدعی منصبی از مناصب الهی کاری را انجام دهد که قوانین و نوامیس طبیعت را خرق نماید دیگران نیز از انجام آن عاجز و ناتوان باشند، ضمن آنکه، آن کار گواهی بر درستی ادعای او نیز باشد.

قدر مشترک تمام تعاریف ارائه شده دو عنصر اصلی است: خارق العاده بودن معجزه و ادله اثبات نبوت بودن معجزه، که ما برآنیم در این مجال اندک به بررسی این دو مفهوم بپردازیم.